به گزارش گروه علم و آموزش سیمای وطن از تارنمای خبری استراتژیست استرالیا، بیش از چهار سال است که شی جین پینگ، رییس جمهور چین در سخنرانی ها و سفرهای خود در سراسر چین پیام مهمی را ارسال می کند و آن اینکه چین باید به فناوری های کلیدی وارداتی از خارج اتکا کمتری داشته باشد. وی در نشستی در سال ۲۰۲۰، از محققان این کشور خواست برای پیشرفت در فناوری‌های «گلوگاهی» تلاش کنند. این فناوری ها حوزه های تکنولوژیکی مهمی هستند که چین نمی تواند به راحتی آنها را در داخل تولید کند. از این فناوری ها اغلب، به‌ویژه در رسانه‌های رسمی چین، به عنوان فناوری های تحت کنترل سایرین نام برده می شود.
اعمال کنترل‌های صادراتی بر شرکت‌های بزرگ چینی مانند هواوی و تحریم‌های هماهنگ جهانی علیه روسیه پس از جنگ با اوکراین، رهبری چین را نگران کرده است. این کشور ممکن است از واردات بیشتر محروم شود و فناوری‌های گلوگاهی چین را آسیب‌پذیر می‌کند.
در زمان سخنرانی شی در سال ۲۰۲۰، دولت در حال بررسی مجموعه وسیعی از آزمایشگاه‌ها، مراکز، مؤسسات و شرکت‌های این کشور بود تا شرکت هایی را فعالیت های آنها به این کشور در عبور از این شرایط ژئوپلیتیکی غیرقابل پیش‌بینی کمک می کنند، شناسایی کند.
پنج سال پیش، دولت چین تصمیم گرفت گروهی از آزمایشگاه‌ها و مراکز مهندسی را که به شرکت‌ها کمک می‌کنند محصولات جدیدی را با استفاده از تحقیقات انجام شده در موسسات تحقیقاتی مختلف و دانشگاه‌ها، ابداع می کنند، با هم ادغام کند. این مؤسسات، به نام مراکز ملی تحقیقات مهندسی یا NERC، اکنون برای مقابله با چالش خوداتکایی فناوری، سازماندهی مجدد شده‌اند. اوایل سال جاری، دولت چین فهرست جدیدی از ۱۹۱ مرکز ملی تحقیقات مهندسی را اعلام کرد که از ۱۳۱ مرکز مهندسی ملی و ۲۱۷ آزمایشگاه مهندسی ملی انتخاب شده بودند. تقریباً نیمی از شرکت ها در فهرست جدید قرار نگرفتند.
یکی از مراکزی که در فهرست جدید قرار گرفت، مرکز ملی تحقیقات مهندسی برای اتوماسیون طراحی الکترونیکی است. این مرکز به اندازه شرکتی که به آن وابسته است شناخته شده نیست. شرکت فناوری Empyrean امپرین اخیراً ظهور کرده است تا شرکت های جهانی عمدتاً آمریکایی را در نرم افزارهای مورد نیاز برای طراحی تراشه های رایانه ای به چالش بکشد.
این شرکت از حمایت یک شرکت دولتی چینی برخوردار است و از بودجه دولت مرکزی برای تبدیل فناوری های جدید به محصولات تجاری برخوردار است. اگر کارها طبق برنامه‌های این شرکت پیش برود، تا سال ۲۰۲۵، بطور کامل جایگزین سازندگان خارجی می شود و تا سال ۲۰۳۰ در کنار رهبران بازار جهانی یعنی Cadence و Synopsys قرار خواهد گرفت. اما اینکه آیا به این اهداف خواهد رسید یا نه، داستان دیگری است.
این مرکز و شرکت میزبان آن کارهایی را انجام می دهند که به عنوان حوزه گلوگاه شناخته می شود. در گزارشی که مرکز امنیت و فناوری‌های نوظهور آمریکا منتشر کرده است، بن مورفی ۳۵ مقاله را که برای اولین بار توسط نشریه دولتی علم و فناوری چین در سال ۲۰۱۸ منتشر شد، ترکیب کرده و مجموعه‌های خاصی از فناوری‌ها را به‌عنوان فناوری‌های گلوگاهی شناسایی کرده است. این ۳۵ فناوری اغلب توسط رؤسای سازمان های تحقیقاتی چین، کارشناسان نوآوری و صاحبان صنعت چین برای توضیح نحوه هدایت فعالیت هایشان بیان شده اند.
مراکزی مانند مراکز وابسته به امپریان اکنون با مجموعه‌ای از قوانین به‌روزرسانی شده اداره می‌شوند که تمرکز ویژه‌ای بر تثبیت زنجیره‌های تامین و توجه به «گلوگاه‌ها» دارد. مجموعه جدیدی از رهنمودهای آزمایشی برای ارزیابی مراکز ملی تحقیقات مهندسی NERC از رهبران این مراکز می‌خواهد روایتی ارایه دهند که نحوه مشارکت آنها در توسعه فناوری‌های گلوگاهی را توضیح می دهد.
رهبران چینی با الهام از سازمان‌های تحقیقاتی مانند آزمایشگاه ملی آرگون در آمریکا و انجمن هلمهولتس در آلمان، طرح‌هایی را در سال ۲۰۱۷ منتشر کردند که در آن نیاز به ایجاد سه نوع پایگاه ملی نوآوری علم و فناوری تشریح شده است. این دسته بندی ها عبارتند از «تحقیقات علمی و مهندسی»؛ “نوآوری فناوری و تحول دستاوردها”؛ و حمایت از تلاش هایی که شرایط موفقیت را برای دو پایگاه اول فراهم می کند.
مراکز ملی تحقیقات مهندسی NERC در دسته دوم یعنی تحول دستاورد یا انتقال فناوری قرار می گیرند. آزمایشگاه های کلیدی ملی و استانی روی دسته اول تمرکز دارند. انتظار می رود آنها تحقیقاتی با ماهیت بنیادی تر با هدف مرزهای بین المللی انجام دهند و در عین حال «اهداف استراتژیک ملی» را مدنظر داشته باشند. به‌عنوان مثال، پلتفرم خدمات اشتراک‌گذاری منابع ملی علم و فناوری، کارهایی را در دسته سوم انجام می‌دهد که شامل مواردی مانند اشتراک گذاری داده ها و ذخیره مواد آزمایشی است.
مراکز ملی تحقیقات مهندسی NERC موظف هستند به عنوان پلی بین توسعه صنعت و نوآوری های فنی و علمی فعالیت کنند. سازماندهی مجدد این مراکز با هدف اجرای قاطع استراتژی توسعه مبتنی بر نوآوری، در خدمت توسعه اقتصادی و اجتماعی، و حمایت از تحقیق و توسعه فناوری‌های اصلی کلیدی است. استراتژی توسعه مبتنی بر نوآوری در سال ۲۰۱۶ با هدف تقویت صنعت چین از طریق نوآوری ابلاغ شد. دولت چین با ارزیابی مراکز مهندسی بر اساس سهم آنها در شکستن گلوگاه ها، امنیت زنجیره تامین را به عنوان یکی از ویژگی‌های تلاش بزرگ‌تر ارتقای صنعتی در نظر می‌گیرد.
در این مراکز انتظار توسعه فناوری‌ها در مسیر آماده‌سازی برای بازار می رود. اوایل سال جاری، رسانه‌های رسمی چین گزارش دادند که “مرکز تحقیقات مهندسی ملی برای نرم‌افزارهای ارتباطی و طراحی مدار مجتمع ویژه اپلیکیشن (برنامه)”، نسخه داخلی یک اتصال RapidIO را تهیه کرده است. اتصالات یا تراشه های سوئیچ نقش مهمی در انتقال داده در برنامه های بی سیم و اویونیک (الکترونیک هوانوردی) دارند. RapidIO یک معماری استاندارد باز از اواخر دهه ۱۹۹۰ است که توسعه آن تحت سلطه شرکت های غیر چینی مانند تگزاس اینسترومنتس و اریکسون بوده است. تراشه NERC چالشی برای تسلط این شرکت ها محسوب می شود.
مراکز ملی تحقیقات مهندسی علاوه بر حمایت از توسعه صنعتی غیرنظامی، در فناوری‌های با کاربرد دوگانه نیز نقش دارند. تای مینگ چونگ در کتاب خود با عنوان “نوآوری برای تسلط: ظهور دولت فنی-امنیتی چین”، ۱۱ مرکز (از گروه قبل از سازماندهی مجدد در سال‌های ۲۰۲۱-۲۲) را به عنوان مراکز مستقر در نهادهای مرتبط با مجموعه صنعتی-نظامی چین معرفی کرده است. مرکزی که نمونه اولیه RapidIO را توسعه داده است، در مؤسسه شماره ۵۴ شرکت China Electronics Technology Group میزبانی می‌شود. این مؤسسه در فهرست نهادهای آمریکا قرار دارد.
کار مراکز ملی تحقیقات مهندسی به طور مستقیم افسانه وابستگی را به چالش می کشد. این افسانه می گوید اکثر کشورهای غربی به دلیل واردات مواد خام حیاتی برای تولید ، به چین وابسته هستند. با این حال، چین به همان میزان از وابستگی‌های خود، به‌ویژه در برخی حوزه‌های با فناوری پیشرفته، آگاه است. مهمتر از آن، رهبران چین در حال سازماندهی مجدد بخش‌هایی از سیستم نوآوری خود هستند تا وابستگی‌های این کشور را کاهش دهند.
سیاستگذاران، به ویژه در آمریکا، اروپا و آسیای شرقی، باید آگاه باشند که تلاش‌های سیستماتیک بزرگی در حال انجام است و وابستگی‌های خود به چین و همچنین وابستگی چین به آنها را ارزیابی کنند.
