زهرا علی اکبری– کمبود گاز که موجبات تعطیلی کشور را در روزهای آغازین هفته فراهم کرد، سبب شد بار دیگر ذره‌بین مقصریابی در دست موافقان دولت سیزدهم قرار گیرد تا بلکه با یافتن مقصری در این حوزه بتوانند وضعیت کنونی را توجیه کنند.
حالا دومین دارنده ذخایر گازی جهان، در وضعیتی تازه قرار دارد. وضعیتی که سبب شده است کمبود گاز کشور را با تعطیلی در سردترین روزهای سال مواجه کند.
در این مسیر برخی ماجرای انحلال شرکت ذخیره‌سازی گاز در دولت گذشته را مطرح کردند تا نشان دهند ریشه مشکل چیست.
بیشتر بخوانید:
قراردادهای عظیم گازی قطر با چین و آلمان/ در نبود ایران،ترکیه هاب مهم انرژی منطقه می شود
محمدرضا صدیقی، عضو پیشین هیات مدیره شرکت ملی گاز روایتی دقیق از دلایل انحلال این شرکت دارد. این کارشناس حوزه انرژی و مسئول مستقیم پیشین در گفتگو با خبرگزاری سیمای وطن تاکید کرد: « در زمان آقای احمدی نژاد شرکتی را تغییر نام دادند و آمدند شرکت ذخیره سازی گاز طبیعی را ایجاد کردند. من خودم عضو هیات مدیره آن شرکت بودم در آن مقطع زمانی، دو مخزن سراجه و شوریجه توسعه داده شد اما بعد این شرکت به همراه شرکت‌های گاز استانی در فهرست واگذاری قرار گرفت.
وی گفت:« همان زمان بسیاری توضیح می‌دادند که واگذاری این شرکت‌ها به صرفه و صلاح نیست اما به هر حال دو شرکت شامل شرکت گاز استان همدان و شرکت بیدبلند واگذار شد که در نهایت اعلام شد این واگذاری به واسطه سهام عدالت و … غیرممکن است و این شرکت‌ها دوباره به مجموعه بازگشت.»
صدیقی در توضیح این مطلب اضافه کرد:« واگذاری شرکت ذخیره سازی گاز نیز توجیه فنی و اقتصادی نداشت. کسی حاضر نبود با آن شرایط شرکت را خریداری کند. از این رو دو راه پیش روی ما بود. اول اینکه این شرکت را منحل کنیم، البته به این ملاحظه که ادغام صورت گیرد یا اینکه شرکت را واگذار کنیم. تصمیم این شد که این شرکت منحل شود و همه ماموریت‌هایش به شرکتی بالادستی و بزرگتر واگذار شود. نتیجه این بود که تمام ماموریت‌های شرکت ذخیره سازی گاز به شرکت مهندسی توسعه گاز واگذار شد و کسانی که معتقدند انحلال این شرکت مشکل‌ساز بوده است، به این موضوع توجه نمی‌کنند. طبیعی است که شرکت مهندسی توسعه گاز ساختارهای حقوقی و قراردادی بهتری دارد، اولویت‌ها نیز در این قالب تعریف می‌شود و در نتیجه کار در حال انجام است. حتی پروژه‌ها در حال پیگیری است و هیچ‌گاه تعطیل نشده است. »
ذخیره‌سازی مشکل را حل می‌کرد؟
صدیقی در بخش دیگری از سخنانش در پاسخ به این سئوال که آیا ذخیره‌سازی گاز در شرایظ فعلی امکان پذیر بوده و هست؟ گفت:« تا زمانی که در کشور روند مصرف مهار نشود، نمی‌توان به حل مشکل امیدوار بود.»
او با تاکید بر اینکه اگر مشکل را درست نشناسیم نمی‌توانیم گامی برای حل آن برداریم، اضافه کرد:« در حالی روی ذخیره‌سازی مانور می‌دهند که نمی‌گویند چقدر ذخیره‌سازی با مصرف فعلی گاز امکان‌پذیر است. همکاران ما در صنعت گار در حال فعالیت با تمام توان هستند. مساله اصلی من این است که نمی‌شود وزارت نفت را مقصر جلوه دهیم وقتی روند مصرف به گونه‌ای است که حتی در تابستان نیز ما گاز نداریم.»
وی گفت:« با وضعیت کنونی در تابستان هم گاز مازاد نداریم که ذخیره کنیم. برای حل مشکل باید همه به تکالیف قانونی خود برگردند. نیروگاه‌ها به راندمان اصلی خود بازگردند. ما متوجه هستیم که خشکسالی بخش مهمی از نیروگاه‌های ابی را از مدار خارج کرده اما باید به هر حال فکری به حال راندمان نیروگاه‌ها کرد. از سوی دیگر مصرف برق نیز بسیار بالاست. در نتیجه با این وضع هیچ دولتی را نمی‌شود مقصر جلوه داد.»
این مسئول پیشین شرکت گاز با اشاره به بودجه سال آینده گفت:« آقای اوجی، وزیر نفت گفته است هشتاد میلیارد دلار پول لازم داریم تا گاز را سر و سامان بدهیم اما در مفاد بودجه سال ۱۴۰۲ ردپایی از تامین نیاز دیده نمی‌شود. وقتی صنعتی به هشتاد میلیارد دلار اعتبار نیاز دارد نمی‌شود با یک میلیارد و دو میلیارد دلار در بودجه مشکل را حل کرد.»
او با اشاره به اینکه اعتبارات ۱۴.۵ درصد شرکت نفت قطعا جوابگو نیست، ادامه داد:« ما باید اقدامات ویژه ای برای توسعه صنعت گاز و توسعه میادین مستقل نیاز داریم. ساختارهای وزارت نفت نیز باید مورد بازنگری قرار گیرد و بحث یکپارچگی بالادست و پایین دست مدنظر قرار گیرد.»
صدیقی با تاکید بر اینکه هیچ کاری برای افت فشار گاز انجام نشده است، گفت:« ذخیره‌سازی از سال‌های سال، در دستور کار وزارت نفت بوده است اما این کار یک سال و دو سال نیست و نتایج ذخیره سازی گاز ظرف سه تا چهار سال آینده بیرون می‌آید.»
ناترازی گاز جدی است
صدیقی با تاکید بر اینکه بحث ناترازی گاز جدی است، گفت:« آقای اوجی، وزیر نفت گفته است ۲۵۰ میلیون مترمکعب ناترازی گاز داریم. این بدان معنی است که در بهترین شرایط ۸۰ میلیون مترمکعب در روز می‌توانیم ذخیره‌سازی کنیم.»
وی با اشاره به اینکه در تابستان نیز با قطع برق روبرو هستیم، گفت:« ما باید به مصوبه شورای عالی انرژی برگردیم و همه دستگاه‌ها اعم از وزارت نفت و نیرو و صمت و … پای کار بیایند.»
این کارشناس ارشد صنعت گاز گفت: «اگر هیچ اقدامی انجام ندهیم در سال ۱۴۱۵ ناترازی گاز حدودا دو برابر رقم فعلی می‌شود.»
به گفته وی در حال حاضر پتروشیمی، سیمان، فولاد و … به دلیل کمبود گاز درگیر مشکل هستند و اگر مشکلات حل نشود، ممکن است چهارماه سال ما با مشکل در فعالیت‌های صنعتی روبرو باشیم.
۲۲۳۲۲۳
