تلاش دولت برای حفظ جنگل‌های حراء/ مجوزی برای احداث جاده صادر نشده است

جنگل های حراء یکی از شگفتی های طبیعت هستند، رشد و نمو این درختان چیزی شبیه معجزه است، در واقع با هر جزر ( پایین رفتن آب ) و مدی (بالا آمدن آب) زمینه برای زیست هزاران موجود فراهم می شود، وسعت این جنگل ها در دنیا حدود ۱۰ میلیون هکتار است که زیستگاه امنی برای هزاران پرنده آبزی و کنار آبزی و گونه های آبی دیگر به شمار می رود، در ایران ۲۱ هزار هکتار جنگل حراء وجود دارد که عمده ترین آنها در استان های هرمزگان و جزیره قشم واقع شده اند، ۱۰۷ گونه مانگرو در دنیا وجود دارد که دو گونه آن به نام‌های حراء و چندل در ایران رشد می کند.

البته در چند سال اخیر این جنگل ها هم مانند تمام مجموعه محیط زیست از گزند آسیب های انسانی در امان نماندند و بخش زیادی از وسعت خود را از دست دادند، عواملی مانند ورود آبهای آلوده ناشی از فاضلاب های شهر، پسماندهای نفتی و سایت های پرورش میگو و همچنین شاخه زنی بقای این جنگل ها را در معرض تهدید قرار داده است.

عامل دیگری که این جنگل ها را تهدید می کند جاده سازی در داخل و حاشیه آن است که در مواقعی موجب به هم زدن تعادل و چرخش آب آن منطقه می شود، در این شرایط چرخش آب شور و شیرین به هم می خورد و از آنجا که حیات درختان مانگرو به آب شیرین وابسته است از این رو ضربه محکمی بر رشد و توسعه این جنگل وارد می آید، یکی از اینها جاده ساحلی کنگان به دیّر است که هدف از احداث آنرا کوتاه تر شدن مسیر این دو منطقه عنوان می کنند.

متقاضیان آن حدود چهار سال است که به دنبال اخذ مجوز برای احداث این جاده هستند اما به آنها پیشنهاد دادیم تا اصلاحاتی در طراحی انجام دهند، مثلا می توانند به جای ساخت  جاده، پل احداث کنند تا ارتباط آبی در جنگل های حرا قطع نشود.احداث این جاده حدود چهار سال است که مطرح شده و همچنان درگیر اخذ مجوز است، کارشناسان معتقدند احداث آن هیچ توجیه اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی ندارد چون جاده مناسبی که کنگان به دیّر را متصل می کند وجود دارد و بخش زیادی از آن هم اتوبان است، فاصله این دو نقطه حدود ۱۵ کیلومتر است که با احداث این جاده در نهایت پنج کیلومتر از مسیر کوتاه تر می شود، بنابراین متولی احداث این جاده که گفته می شود مسکن و شهرسازی استان بوشهر است، در حالی بر احداث این جاده اصرار دارد که با تمام مخاطرات محیط زیستی ناشی از ساخت آن، فقط یک مسیر دسترسی در موازی جاده قبلی ایجاد خواهد شد که حدود پنج کیلومتر کوتاه تر از جاده فعلی است.

مدیر کل زیست بوم های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست دراین باره به خبرنگار محیط زیست سیمای وطن گفت: قرار است جاده ای ساحلی بین شهر کنگان تا بندر دیّر احداث شود اما سازمان حفاظت محیط زیست برای احداث این جاده هیچ مجوزی صادر نکرده است.

محمد طالبی متین افزود: متقاضیان آن حدود چهار سال است که به دنبال اخذ مجوز برای احداث این جاده هستند اما به آنها پیشنهاد دادیم تا اصلاحاتی در طراحی انجام دهند، مثلا می توانند به جای ساخت  جاده، پل احداث کنند تا ارتباط آبی در جنگل های حرا قطع نشود، البته بعد از انجام اصلاحات دوباره طرح را بررسی و تصمیم گیری خواهیم کرد.

وی با اشاره به اینکه جنگل حراء منطقه مورد نظر برای احداث جاده دست کاشت و از نوع چندل است، اظهار داشت: البته این جاده از بالای جنگل حراء عبور می کند اما در صورت احداث ممکن است در زمان بارندگی مسیر سیلاب ورودی به جنگل مختل شود، حتی ممکن است سیلابی که قرار است به جنگل برسد به بیراهه برود، یا اینکه در زمان وقوع سیل آب وارد شهر دیّر شود، برای همین با احداث جاده مخالف هستیم و پیشنهاد دادیم که به جای جاده بر روی احداث پل تمرکز کنند تا مسیر آب و سیلاب باز بماند.

از آنجا که جنگل های حرا برای ادامه حیات به آب شیرین بسیار وابسته اند؛ طالبی متین در پاسخ به اینکه گفته می شود جاده کشی چرخش آب را در جنگل های حراء مختل می کند و مانع رسیدن آب شیرین مورد نیاز به درختان می شود گفت: این موضوع بستگی به این دارد که ساخت و ساز در چه نقطه ای انجام شود مثلا اگر در نقطه ای باشد که موجب محصور شدن آب شود و به جنگل نرسد آسیب زا است اما اگر خللی در تبادل آب ایجاد نکند تاثیری نخواهد داشت بنابراین نمی توان یک تصمیم مشترک برای تمام منطقه گرفت، به عنوان مثال چند سال پیش قرار بود میان عسلویه و نایبند جاده ای احداث شود که با آن مخالفت کردیم و بعد از اصلاحات به پل تبدیل شد و با این کار هیچ خللی در چرخش آب و حیات جنگل های حرا ایجاد نشد.

وی درباره تاثیر استخرهای پرورش میگو بر حیات جنگل های حراء توضیح داد: در آن منطقه استخرهای پرورش میگو بسیار زیاد است، این سایت ها هم بر اساس قانون موظفند پساب خود را فرآوری و دوباره رهاسازی کنند یا اینکه پساب ها را در کانال هایی طولانی و عمیق رها و بعد از نشست تخلیه کنند، البته این روش هم به صورت مورد متفاوت است و بستگی به موقعیت جغرافیایی سایت، خروجی و میزان و مکان برداشت آب دارد ، بنابراین با در نظر گرفتن تمام این موارد تصمیم گیری می شود چون نمی شود برای همه یک خروجی تعریف کرد.البته تا حدی از آلایندگی قابل قبول است و طبیعت توان خودپالایی دارد اما بالاتر از حد معمول قابل قبول نیست.

مدیر کل زیست بوم های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست در پاسخ به اینکه برخی از کارشناسان معتقدند اگر سایتی مثلا دو کیلومتر هم با جنگل های حراء فاصله داشته باشد اما به مرور به جنگل آسیب وارد می کند گفت: این مساله هم بستگی به گردش و جریان آب و اینکه آن سایت پرورش میگو در چه نقطه ای واقع شده باشد دارد، مثلا اگر مزرعه پرورش میگو پساب خود را در دریا تخلیه کند و در بالادست آن جنگل های حرا باشد و پایین دست زیست بومی نباشد و همچنین گردش آب از بالا به سمت پایین باشد در این صورت تاثیری در جنگل نخواهد داشت و خطری آنرا تهدید نمی کند اما اگر پساب با جریان آب به سمت جنگل برود می تواند چالش ایجاد کند.

در آن منطقه استخرهای پرورش میگو بسیار زیاد است، این سایت ها هم بر اساس قانون موظفند پساب خود را فرآوری و دوباره رهاسازی کنند یا اینکه پساب ها را در کانال هایی طولانی و عمیق رها و بعد از نشست تخلیه کنند.

وی تاکید کرد: جنگل های حرا جزو اکوسیستم های مهم ساحلی – دریایی هستند و گونه های جانوری که در آنجا زندگی می کنند وابستگی زیادی به آن دارند، تعدادی از گونه ها تمام عمر خود را در آن جنگل ها سپری می کنند و تعدادی در یک مقطع از زندگی خود یا زمان لاروی و یا تولید مثل به این جنگل ها می آیند؛ حال اگر این جنگل ها تهدید شوند و آسیب ببیند قطعا این زنجیره دچار مشکل می شود و در نهایت تنوع زیستی آن منطقه دچار چالش خواهد شد.

طالی متین اظهار داشت: قطعا آلودگی های نفتی و پساب مزارع پرورش میگو آسیب زیادی به جنگل های حراء وارد می کند اما یکی از عمده ترین چالش هایی که این زیست بوم دریایی را تهدید می کند برداشت بی رویه برگ این درختان توسط اهالی بومی برای تغذیه دام هایشان است و یا اینکه توسط حیواناتی مانند شتر به وفور خورده می شود، بر این اساس سازمان حفاظت محیط زیست در صدد است تا آگاهی اهالی بومی منطقه را نسبت به اهمیت حفظ این جنگل ها بالا ببرد. زمانی که جوامع محلی پی ببرند که می توانند با استفاده از جنگل های حراء از طریق گردشگری درآمدزایی داشته باشند تلاش می کنند تا آنرا حفظ کنند، همچنین تلاش می کنیم تا این تفکر را به تمام نقاطی که جنگل حراء وجود دارد، تسری دهیم.

مدیر کل زیست بوم های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: همین موضوع باعث شد تا در چند سال گذشته وسعت این جنگل ها افزایش یابد، پایش ها نشان می دهد با اقداماتی همچون کاشت دستی درختان حراء ، جلوگیری از ساخت و سازهای غیراصولی، کاهش ورود آلودگی و پساب و افزایش آگاهی جوامع محلی در حدود سه سال گذشته شاهد افزایش وسعت و بهبود شرایط جنگل های حراء بوده ایم.

9014