ایرن مهرگان: زلزله‌ای به بزرگی ۳.۹ در مقیاس ریشتر، ظهر امروز ۲۸ مرداد ۱۴۰۲، ساعت ۱۳ و ۴۸ دقیقه و ۳۱ ثانیه دماند در استان تهران را لرزاند. مهدی زارع، زلزله‌شناس و استاد پژوهشگاه زلزله‌شناسی درباره جزئیات این زلزله به سیمای وطن می‌گوید: «زلزله ساعت ١٣:٤٨ شنبه ٢٨-٥-١٤٠٢ در نزدیکی مشا دماوند در شرق استان تهران و بر روی گسل مشا رخ داد، در ۲۶ بهمن ۱۴۰۲ نیز زمین‌لرزه‌ای با بزرگای ۳.۳ در همین محل روی قطعه شرقی گسل مشا رخ داد.»
این استاد زلزله‌شناسی ادامه می‌دهد: «آتشفشان دماوند با توجه به آخرین فوران در هفت‌هزار سال قبل جزو سامانه‌های آتشفشانی فعال دنیا به حساب می‌آید. دماوند یک مخروط قدیمی‌تر و اتاق ماگمایی گدازه دارد که بیشتر به سمت شمال دماوند کشیده شده و یک مخروط جدیدتر دارد که به سمت جنوب قرار گرفته است. به نظر می رسد که اتاق گدازه دماوند در سمت شمال نسبتا سرد شده و اما اتاقک به سمت جنوب همچنان فعال و پرتکاپو است.»
زارع ادامه می‌دهد: «بررسی‌های زلزله شناختی بر روی داده‌های ۲۹ سال اخیر در پهنه گسل مشا و منطقه آتنشفشان دماوند نشان می‌دهد که قطعه شرقی گسل مشا تحت اثر فعالیت اتاقک ماگمایی دماوند به ویژه در ژرفای ۷ تا ۱۴ کیلومتری است. »
او با اشاره به اینکه زمین‌لرزه ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۹ دماوند نیز در ساعت ۱۲:۴۸:۲۱ بامداد با بزرگای ۵.۰ و در ژرفای ۷ کیلومتری زمین، در مشا دماوند رخداد و در آبسرد، کیلان، گیلاوند و رودهن بیشتر نقاط استان تهران احساس شد، می‌گوید: « قطعه شرقی گسل مشا فعالیت‌های گوناگونی نشان داده است. برخی از زمین‌شناسان براین باورند که زمین‌لرزه ۷ فروردین ۱۲۰۹ – ۲۷ مارس ۱۸۳۰ میلادی، که دماوند و شمیرانات را تقریباً به‌طورکامل ویران کرد در اثر جنبایی همین گسل رخ داده است. بزرگای آن رخداد ۷.۱ برآورد شده و بیش از ۵۰۰ نفر در دماوند کشته شدند.»
زارع ادامه می‌دهد: «آسیب‌ها تا جاجرود گسترش داشت و کاروانسرای آن در اثر لرزه در هم کوبیده شد. در شهر تهران نیز بسیاری از خانه‌های قدیمی فروریخته و ۳۰ نفر کشته شدند. در اثر این زمین‌لرزه ویرانگر، تمام ساختمان‌های تهران خسارت دید و قسمتی از بازار و بخشی از کاخ دربار و خانه‌های پیرامون آن فروریختند. ارگ تهران، تالار بزرگ مدعوین، چند ساختمان بزرگ و ساختمان سفارت انگلیس به‌سختی آسیب دیده و دیواره های آن فرو ریخت.»
استاد پژوهشگاه زلزله شناسی می‌گوید: «سامانه گسل مشا با سه قطعه از شرق به غرب گسترده است. قطعه شرقی از جنوب فیروزکوه تا روستای کلان در شمال شرق تهران، به طول حدود ۱۰۰ کیلومتر ، قطعه مرکزی از روستای کلان (لواسانات) تا شهرستانک در شمالغربی تهران، به طول حدود ۹۰ کیلومتر و قطعه غربی از شهرستانک تا آبیک در استان قزوین به طول حدود ۸۰ کیلومتر قرار گرفته است. در این ناحیه سامانه گسله مشا مهمترین سامانه گسله در جنوب البرز است.»
او اظهار می‌کند: «تمرکز جمعیتی در پیرامون قطعه شرقی گسل مشا حدود ۲ میلیون نفر، در پیرامون قطعه مرکزی حدود ۴ میلیون نفر (مشتمل بر بخشی از اهالی شمال تهران) و حدود ۲.۵ میلیون نفر در پیرامون قطعه غربی گسل مشا برآورد می شود. بنابراین حدود ۸.۵ میلیون نفر در استان‌های تهران، مازندران، البرز و قزوین در پیرامون گسل مشا ساکن هستند که از این نظر ریسک بالای این گسل مشخص می‌شود.»
