جواد مرشدی: آیا امام خمینی(ره) در صورتی که مردم در انتخابات اشتباه می‌کردند رای آنان را زینتی می‌پنداشت؟ نگاه امام به انتخابات چیست؟ امام خمینی(ره) در این خصوص سخنان ارزشمندی ایراد، و رهنمودهایی درخصوص وظایف واخلاق انتخاباتی ارائه کرده‌اند. همچنین ایشان از ابتدا رای مردم را مبنا قرار دادند و بر حضور حداکثری مردم در پای صندوق‌های رای تاکید داشتند. رهبر کبیر انقلاب انحصار طلبی را منع و همواره توصیه می کردند انتخابات در انحصار هیچ گروه و حزبی نباید باشد، حتی روحانیون. علیرغم رهنمود امام(ره) درمورد مشارکت حداکثری و تاکید رهبری بر این موضوع متاسفانه در دو انتخابات گذشته این امر محقق نشد که امید است در این دوره خلاف آن به اثبات برسد. با این همه خلاف منویات امام(ره) در خصوص انحصار طلبی در انتخابات، اخیرا نیز همانند انتخابات ۹۸ و ۱۴۰۰ زمزمه‌هایی در باره خالص‌سازی و همگرایی رادیکال ها در حذف میانه روها به گوش می رسد. «سیمای وطن» در گفت و گو با عباس سلیمی نمین فعال سیاسی اصول‌گرا به بررسی نگاه و نطرات امام به انتخابات پرداخته است.
نظرات و دیدگاه های امام(ره) درمورد انتخابات را چگونه ارزیابی می کنید؟
ما درطول ده سال حکمرانی امام، ابعاد نگاه امام به انتخابات به تناسب مسائلی که پیش می آمد را دریافت کردیم.اعتقاد امام به اینکه آنچه که رای مردم بر آن تحقق می یابد و آن اصالت دارد یکی از بحث های بسیار مهم بود، در آن دوران خیلی ها شخص محور بودند نه در ارتباط با جریانات درون حاکمیت که در بیرون حاکمیت هم در ایران، خیلی ها اینگونه می اندیشیدند که نمی توان برای یک شخصیت و سیاستمدار برجسته رای برابری با توده های مردم در انتخابات قائل بود. خوشبختانه امام این مراحل را پشت سر گذاشتند حتی در مرحله ای که افراد را برای شناخت کاندیداها به افراد برجسته و امینی ارجاع می دادند امام در مقطعی فرمودند باید مراقب بود که به گونه ای نشود که آنها حق تحقیق و تفکر و تامل روی کاندیدا ها را از مردم سلب کنند. حتی امام شخصیت های برجسته ای را که در قالب نهادهایی مردم را به انحاء مختلف راهنمایی می کردند، بازداشتند تا مبادا بستر تفکر و تامل از ابتدا مسدود شود و افرادی تعیین شوند و مردم هم بدون مطالعه به آنها رای دهند. امام انتخابات را فرصت رشد برای مردم می دیدند و برای رای مردم اصالت قائل بودند.
این به دلیل ارتقا تفکر سیاسی و دانش سیاسی بود؟
بله چون ارتقا معلومات و دانش سیاسی منوط به انتخاباتی است که مردم هم بتوانند حق انتخاب داشته باشند و هم از روی مطالعه و تامل رای دهند، یعنی مردم از قبل مطالعه کرده باشند و اگر ابهامی دارند به نخبه و معتمدی برای رفع آن مراجعه کنند. اصل را تامل و تفکر توده های مردم می دانستند و مراجعه را فرع می دانستند که در مدت حکمرانی امام(ره) ما به خوبی این مطلب را دریافت کردیم که باید انتخابات مظهر رشد دهندگی باشد. ایشان بر رقابتی بودن انتخابات تاکید داشتند و معتقد بودند انتخابات باید امکان آزادی عمل را به توده های مردم بدهد و به گونه ای باشد تشخیص و انتخاب مردم شانیت بیابد و عده‌ای نتوانند رای مردم را تحقیر کنند و آن را خطا و باطل بپندارند.
بحث مشخص امام در این مورد یعنی رای دهندگان چیست؟
ایشان فرمودند حتی اگر شما غلط انتخاب کنید اجری بر شما خواهد بود، اگر درست انتخاب کنید دو اجر خواهید داشت ،یکی انتخاب گر بودید و دوم اینکه انقدر مطالعه کرده اید که درست انتخاب کرده اید.یعنی امام حتی برای انتخاب غلط مردم هم احترام ویژه ای قائل بودند.
امام همواره توصیه حضور حداکثری مردم در انتخابات را داشتند، امری که حداقل در دو انتخابات اخیر شاهد آن نبودیم.ما در عمل نسبت به کدام اندیشه ایشان غفلت کرده ایم که اینگونه شد؟
در دو انتخابات گذشته که مد نظر شماست ما این رهنمود را از جانب مقام معظم رهبری هم داشتیم که فرمودند برای من مشارکت حداکثری یک اصل است ولو اینکه افرادی بیایند و رای مخالف من هم داشته باشند.یعنی بر اساس رهنمودی که امام داشتند مشارکت حداکثری همچنان رویه جاری و ساری بوده و هست و به‌نظر من خواهد بود. نظام سیاسی ما غیر از این هیچ راهی ندارد و باید حتما در مسیر رشد مردم قرار بگیرد. ما در بعضی جاها کوتاهی داشتیم که بواسطه آن نتوانستیم رشد را با سرعت لازم پیش ببریم، دیگران مداخلاتی داشتند و به طور طبیعی مشکلاتی به بار آمده است.
بعضا هم شاید محدودیت هایی که به لحاظ نظری ایجاد شده تاثیرات سو خود را داشته است. اما قطعا نظام سیاسی ما هیچ راه دیگری جز رشد آگاهی مردم برای پیشبرد خود نخواهد داشت چرا که متکی به رای مردم است. امکان دارد عواملی در این مسیر کُندی ایجاد کرده باشند که باید به تحلیل آن پرداخت کما اینکه پرداخته شد، رهبری هم در آخرین انتخابات یک تاثر و تاسفی از خود نشان دادند و برخی وابستگان به بیت رهبری هم بر این مسئله تاکید کردند که حقوقی ضایع شده و باید این حقوق استیفا شود. یعنی نسبت به حقوق برخی نامزدها آنچنان دقت لازم را منظور نداشتند نه اینکه خواسته در این مسیر قرار گرفته باشند اما ناخواسته هم می تواند خطاهایی بروز کند که رهبری هم عدم خرسندی خودشان را درآخرین انتخابات بیان کردند. بنابراین نظام سیاسی ایران هیج راهی جز مسیری که امام گشودند و رهبری برآن تاکید دارند ندارد و باید نگاه بردبارانه ای در مورد انتخابات داشته باشد تا بتواند انتخابات حداکثری رقم بخورد.
امام اعتقاد داشتند که انتخابات در انحصار هیچکس نیست، حتی روحانیون و احزاب و گروه ها. اخیرا بحثی در مورد خالص سازی پیش آمده و این با گفته امام منافات دارد.به نظر شما این انحصار را چگونه می توانیم مدیریت و خنثی کنیم؟
همواره انحصار طلبی در گروه های سیاسی وجود داشته، حتی در دوران امام و علیرغم تاکیدات ایشان. شاید تاکیدات امام هم به همین دلیل قابل درک باشد که ایشان این تاکیدات را در مواجهه با مسائلی ابراز می داشتند.امروز هم همین مسئله وجود دارد و سهم طلبی در گروه های سیاسی موجود است ،طبیعتا این گروه ها تلاش می کنند نهادهایی را که دارای مرجعیت هستند تحت تاثیر خودشان قرار دهند. اینکه این نهاد ها چقدر تحت تاثیر قرار می گیرند یا نه باید با این نگاه در هرانتخاباتی بررسی شود ولی آنچه مسلم است ما هم در گروه های سیاسی و هم در شخصیت های سیاسی این زیاده خواهی را شاهد هستیم.انسان اگر زیاده خواه نباشد موتور محرکه حرکت نخواهد داشت،زیاده خواهی ها اغلب در عناصری که می خواهند کار سیاسی کنند وجود دارد که باید سعی کرد این زیاده خواهی ها را در مسیر قانونی قرار داد. باید نگذاریم زیاده خواهان به نحوی قانون را مخدوش کنند و آن را دور بزنند و یا در جاهایی نادیده بگیرند و یا تحت تاثیر قرار دهند. الآن هم می بینیم گروه های سیاسی بجای اینکه برای رشد آگاهی مردم کار فکری کنند شیوه های تخریبی بکار می گیرند و از خودشان شیوه های نامطلوبی بروز می دهند.
بیشتر بخوانید:
۲۱۶۲۱۲
