گفت‌وگو و آداب به رسمیت شناختن اعتراض/ دولت در پی «شنیدن» است
به گزارش خبرنگار حوزه دولت سیمای وطن، جریحه‌دار شدن افکار عمومی ایران در پی مرگ تلخ «مهسا امینی»، آغاز انتقادات و اعتراضاتی بود که از همان ابتدا از سوی قوای سه‌گانه در کشور به رسمیت شناخته شد. همزمان با این اعتراضات، مطابق شیوه‌ای مرسوم! در چهل سال گذشته، جبهه رسانه‌ای و میدانی دشمن هم کار خود را آغاز کرد تا مسیر اعتراض قانونی را به سمت اغتشاش منحرف کند. با این همه دولت به عنوان مجری قانون اساسی، در تلاش است تا زمینه‌های اجرای اصل ۲۷ قانون اساسی را که اصل اعتراض را به رسمیت شناخته است، فراهم کند.
مسیرهای گفت‌وگوی دولت در دانشگاه
همزمان با آغاز سال تحصیلی دانشگاه‌ها و تنش‌ها در جامعه، دانشجویان هم انتقادات و اعتراضات خود را به برخی رویه‌ها و اتفاقات در قالب تعطیلی کلاس‌های درس و شعار نشان دادند؛ اعتراضاتی که در محیط‌های دانشگاهی هم مانند جامعه گاهی با تحریک‌های خارجی و هیجانات جوانی به کژراهه و بیراهه کشیده شد و دولتمردان با آگاهی از تبعات این انحراف، شنیدن صدهای اعتراضی را از دانشگاه آغاز کردند.
آیت الله «سید ابراهیم رئیسی» رئیس‌جمهور، به عنوان بالاترین مقام اجرایی کشور، نخستین شخصی بود که میان دانشجویان رفت. او ۱۶ مهرماه به مناسبت آغاز سال تحصیلی۱۴۰۲- ۱۴۰۱ دانشگاه‌ها، مهمان دانشجویان دانشگاه الزهرا بود. یک روز قبل و همزمان با رویدادهای تلخ دانشگاه صنعتی شریف، رئیس‌جمهور با اساتید و مسئولان این دانشگاه هم دیدار و گفت‌وگو کرده بود.
این روند ۶ آبان و در دیدار آیت‌الله رئیسی با رؤسای دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور هم ادامه یافت و در این دیدار رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی، دانشگاه را بهترین جایگاه برای بحث و گفت‌وگو درباره رخدادهای اخیر و ارائه راهکار برای حل مسائل دانست و گفت: شرط مهم این گفت‌وگوها، شناخت و فهم درست مسائل است.
سخنگوی دولت هم میدان‌دار گفت‌وگو با دانشجویان بود. «علی بهادری جهرمی» نخستین بار ۲۶ مهر در نشست علمی-دانشجویی در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی حضور یافت. نشستی که با جلسات برگزار شده پیش از این تفاوت‌هایی داشت. دانشجویان عصبانی بودند و رفتارها از هنجارها فاصله داشت اما تصاویر و فیلم‌های منتشر شده از این جلسات نوید سعه‌صدری را در دولت برای شنیدن انتقادات می‌داد. جهرمی در این دیدار میان فریادها، با آرامش از ضرورت گفت‌وگو سخن گفت و تاکید کرد دانشگاه و دانشگاهیان نباید اجازه مصادره خواسته‌های خود را دهند. بهادری جهرمی اعتراض‌های دانشجویان در محوطه دانشگاه را هم شنید، ایستاد و با بسیاری از منتقدان اغلب عصبانی خود گفت‌وگو کرد.
همین روند و البته با حاشیه‌های بیشتر در دیدار سخنگوی دولت با دانشجویان دانشکده مکانیک دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی، دوم آبان هم تکرار شد. در این نشست گرچه شعارها و برخی اقدامات، جلسه را بسیار پرتنش و سرانجام ناتمام گذاشت اما بار دیگر عزم دولت در شنیدن و گوش دادن به اعتراضات را نشان داد. عزمی که دو نشست پرتنش دانشجویی که گاه به روایت برخی دانشجویان، هنجارهای ادب و اخلاق را هم درشکست، تغییر در آن ایجاد نشد.
سخنگوی دولت این بار در سوم آبان به قم سفر کرد و در دیدار با دانشجویان دانشگاه این شهر از همه خواست تا مسیرهای گفت‌وگو را مسدود نکنند. دیدارهای بهادری جهرمی به دانشگاه و دانشجویان محدود نماند و سخنگوی دولت با توجه دغدغه‌ها و گره‌های ذهنی دانش‌آموزان که فضای مدارس را نیز متاثر کرده، با دانش آموزان مقطع متوسطه دبیرستان امیرکبیر قم هم دیدار کرد و در نشستی صمیمانه و متفاوت، از آنها خواست در برابر تحریف واقعیات توسط دشمنان، هوشیار باشند.
ضرورت گفت‌وگو با دانش آموزان سبب شد رئیس مرکز ارتباطات مردمی ریاست جمهوری هم به میان دانش‌آموزان رفته و با آنها سخن بگوید و با بیان اینکه جوان و نوجوان ایرانی حق دارد از اوضاع کشور مطلع شده و سوال کند؛ وظیفه دولتمردان در پاسخگویی و رفع شبهات از ذهن نوجوانان و جوانان را متذکر شد و گفت: یکی از تکالیف و برنامه‌های اصلی دولت این است که پاسخگوی مطالبات دانش‌آموزان باشد.
بهادری جهرمی ۶ آبان در مجتمع فرهنگی- مذهبی مسجد الرضا(ع) تهران با جوانان سخن گفت و هفتم آبان به شیراز سفر کرد و در جمع دبیران تشکل‌های دانشجویی دانشگاه‌های شهر شیراز سخنان آنان را شنید و پاسخگوی انتقادات شد.
در ادامه تلاش دولتمردان برای گفت‌وگو با جوانان، دانشگاهیان و دانشجویان، معاونان حقوقی و پارلمانی رئیس‌جمهور هم دیدارهایی با این گروه‌ها برگزار کردند. «محمد دهقان» هشتم آبان در دیداری چهار ساعته با جمعی از نمایندگان تشکل‌های دانشجویی و دانشجویان دانشگاه‌های تهران، از دغدغه‌ها و روایت‌هایشان شنید.
«محمد حسینی» معاون امور مجلس رئیس‌جمهور هم در اجلاس روسای دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی سراسر کشور از رؤسا و اساتید متعهد و انقلابی دانشگاه خواست تعامل بیشتری با جوانان و جامعه داشته باشند.
دولت و تلاش برای شنیدن صدای اعتراض
در دیدارهای رئیس‌جمهور، سخنگوی دولت و معاونان وی با دانشگاهیان چند نکته مشخص وجود دارد که به نوعی تعریف رویکرد دولت در مواجهه با اعتراضات را به نمایش می‌گذارد.
۱. تداوم گفت‌وگو: با وجود تمام اعتراضات و توهین‌ها، بهادری جهرمی پس از هر نشست با دانشجویان بر تداوم این دیدارها و گفتن و شنیدن از دانشجویان تأکید دارد. این نشان می‌دهد دولت تنها راه عبور از تنش‌ها را گفت‌وگو می‌داند و در این مسیر سعه صدر لازم را نشان خواهد داد. نشانه‌ها از تداوم این رویکرد در روزهای آینده دارد و می‌توان امیدوار بود با اصرار درست دولت، مسیر بیراهه‌ای که گاهی دانشجویان در آن گام برمی‌دارند، با گفت‌وگو و مفاهمه مسدود و آنها به مسیر قانونی ابراز و اعلام مطالبات خود بازگردند.
۲. دانشجویان و توان تأثیرگذاری آنها: دولت به تاثیرگذاری دانشجویان به عنوان نخبگان و سرمایه‌های ایران باور دارد. محمد دهقان معاون حقوقی رئیس‌جمهور در دیدار با دانشجویان، آنها را نخبگان جامعه که قدرت نمایندگی مردم و تاثیرگذاری بر حاکمیت و مسئولین را دارا هستند، دانست و تصریح کرد: باید از این قدرت و توان صیانت کرد، وقتی در محیط فتنه گون مرزبندی میان دانشجویان و کسانی که اقدام به رفتار ساختارشکنانه و تخریبگرانه دارند صورت نگیرد، لاجرم فضا امنیتی می‌شود.
۳. سیاسی بودن، الزام فضای دانشگاه: برخلاف بسیاری از هجمه‌ها به دولت و حتی نظام، جمهوری اسلامی ایران دانشگاه را سیاسی، به معنای پویایی و آگاهی می‌خواهد. آیت الله رئیسی سیاسی بودن را از الزامات فضای دانشگاه می‌داند و تأکید می‌کند: سیاسی بودن دانشگاه یعنی اینکه دانشگاه باید بیشتر و بهتر از هر بخش دیگری جامعه و نیازهای آن را بشناسد و برای خدمت به مردم اولویت‌هایش را با نظام‌مسائل کشور منطبق کند.
۴. پذیرش حق مردم در اعتراض: بهادری جهرمی در حاشیه یکی از جلسات هیات دولت از به رسمیت شناختن حق مردم در بیان اعتراض سخن گفت، در نشست دیگری از موافقت دولت با برگزاری تجمعات قانونی خبر داد و در جلسه دیگری به تفاوت‌ها و تمایزات میان اغتشاشگران و معترضان پرداخت. بهادری جهرمی با روایت حضور رئیس جمهور میان مردم در یکسال گذشته برای شنیدن حرفهای آنها، تاکید کرد: دولت از بار مسئولیت شانه خالی نمی‌کند و در حوزه شنیدن صدای اقشار مختلف، مردم را دسته‌بندی نمی‌کند؛ هر کسی به هر شیوه‌ای که صحبت و اعتراض کند، مردم است.
۵. حقوق ملت؛ خط قرمز دولت: هربار که در نشست‌های دانشجویی شعارها تند و پرسش‌ها هنجارشکن شد و باعث آشفتگی، دولت خواستار آرامش فضا و طرح همه پرسش‌ها شد. سخنگوی دولت در همه نشست‌های پرسش و پاسخ با دانشجویان بارها اعلام کرد که هیچ خط قرمزی در پرسش ندارد و دانشجویان می‌توانند هرچه می‌خواهند بپرسند، تا پاسخ بشنوند.
۶. جنگ روایت‌ها: روایت همین نشست‌های دولت در رسانه‌های فارسی زبان خارج از ایران با آنچه در عالم واقعیت روی داده بسیار متفاوت است. در همه خبرها و تحلیل‌های منتشر شده در این سایت‌ها، به عمد هدف و روش دولت در برخورد با دانشگاه، سعه صدر اعضای کابینه و تداوم مسیر گفت‌وگو از سوی قوه مجریه حذف و سانسور می‌شود. به همین دلیل است که رئیس جمهور هم در دیدار با اعضای دانشگاه‌ها و در دیدار با مدیران رسانه‌های عضو سازمان اوآنا تصریح می‌کند: «امروز جنگ روایت‌هاست و دشمن که تلاش بسیاری کرده بود تا فعالیت‌های علمی، صنعتی، تولیدی و خدماتی در کشور متوقف و ارتباطات ایران با دیگر کشورها قطع شود، وقتی در عمل خود را ناکام دید شروع به توطئه و کارشکنی کرد».
دشمنان ایران این روزها بیش از هر موضوع دیگری از همراهی و گفت‌وگوی میان مردم و دولت واهمه دارند، چرا که نتیجه این گفت‌وگوها را اقناع افکار عمومی و پایان التهابات و تداوم همراهی مردم با مسئولان در حرکت به سوی پیشرفت و دستیابی به ایران قوی می‌دانند و به نظر می‌رسد، نگاه دولت در این راستا و تداوم گفت‌وگو می‌تواند سناریوهای بسیاری در این زمینه را باطل کند. روزهای ملتهب ایران و دیکتاتوری رسانه‌ای رسانه‌های پترودلاری با همراهی مردم و اصلاح رویه‌ها خواهد گذشت، اگر مسیرهای گفت‌وگوی مردم با دولت و مردم با مردم همیشه باز بماند.
