فروزان آصف نخعی: به مجمع جهانی اقتصاد (داووس) دعوت شده بود تا در برابر حاکمان، سیاستگزاران و بیزینس من های جهانی به یک سوال پاسخ بدهد؛ احتمال جنگ بین چین وآمریکا تا چه اندازه است؟ دکتر محمود سریع القلم، دارای دکتری روابط بین‌الملل دانشگاه کالیفرنیای جنوبی، و فوق دکتری روابط بین‌الملل، دانشگاه ایالتی اوهایو، وعضو هیات علمی و استاد تمام گروه علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی است. سریع القلم دعوت کافه خبر خبرگزاری «سیمای وطن» برای گفت و گو با او در باره برون رفت ایران از موقعیت بحرانی کنونی را پذیرفت و به مهمترین سوالاتش پاسخ داد.
او در باره ارتباط برون رفت ایران از شرایط کنونی و انتخابات مجلس گفت: « در انتخابات مجلس ابتدا انتخاب شوندگان، باید افرادی متخصص باشند، به نحوی که کاندیدا عمر گذاشته تا ابعاد پیچیده یک موضوع را درک بکند. دومین شاخص تسلط بر یک زبان خارجی است. با توجه به این دو شاخص باید انتخابات با گزینش نیروهای تخصصی همراه باشد. به میزانی که یک نفر جهان را بهتر می شناسد بهتر می تواند حوزه کاری خودش را در شبکه جهانی درک بکند.»
وی در ادامه تاکید کرد: «من فکر می کنم راه برون رفت از این وضعیت دست یافتن به شناخت دقیق تر از نظام بین الملل است؛ تا آن جا که می توانیم باید شناخت بهتری از اقتصاد و سیاست بین الملل به دست بیاوریم. در صورت چنین شناختی شاید مکانیزم هایی شناسایی شود تا افراد مصونیت داشته باشند تا بتوانند سیاستگزاری ها را تغییر بدهند.»
این استاد دانشگاه با تاکید بر این که «حکمرانی تابع زمان و واقعیت است و در حکمرانی ما اصل ثابتی نداریم تا همیشه پیرو یک روش، یک سیاست، و یک اندیشه باشیم» گفت: براساس تغییر شرایط، اندیشه ها و روش ها هم می توانند تغییر کنند.
سریع القلم با اشاره به این که «در ۱۳۴ کشور انتخابات بدون اهمیت وجود دارد» با اشاره به بحث های هانتینگتون در کتاب موج سوم دمکراسی» گفت: «روند دمکراسی در دنیا رو به نزول بوده است. آنچه که با اندیشه دمکراتیک جایگزین شده، این است که دولت ها در دنیا بیشتر توجه می کنند چگونه می توانند ثروت ملی خودشان را افزایش بدهند. چون جمعیت دنیا نیز در حال افزایش است.»
او سپس به تغییرات جمعیتی استراتژیک در آفریقا و آسیا پرداخت و گفت:«می گویند ۸۰ درصد جمعیت دنیا تا نیم قرن آینده در آفریقا و آسیا خواهد بود. فقط یک کشور مانند نیجریه، در ۵۰ سال دیگر دارای جمعیتی معادل ۵۰۰ میلیون نفر خواهد بود. تصور کنید که مدیریت چنین کشوری با چه چالش هایی همراه خواهد بود. نیجریه و دیگر کشورهای پرجمعیت باید به تامین نیاز عامه بپردازند. لذا در دنیا آن چه در حکمرانی دارد اهمیت پیدا می کند روش های افزایش ثروت ملی است.»
این استاد دانشگاه با اشاره به هدف از برگزاری انتخابات در کشورها گفت: «در کشوری مثل اندونزی و مکزیک مردم با مشاهده دولت ناکارآمد به دولت دیگری رای می دهند. در این رویکرد مردم دائم در حال تست کردن دولت ها هستند تا آن نیرویی که توانمندتر است، بتواند به قدرت برسد و مسایل را حل کند. اساسا منطق انتخابات این است که آیا دولت حاضر می تواند چالش های ما را حل کند یا خیر؟ اگر نتوانست دور بعد دیگر به دولت حاضر رای نمی دهند.»
او در ادامه افزود: «اما در باره دولت ها در ایران باید بگویم که دولت ها در ایران نقش کلیدی در اداره کشور نداشته اند. دولت در ایران حداقل در سیاست خارجی و امنیت ملی دارای نقش حداقلی است. اگر هم در شرایط کنونی بخواهیم بهبودی ایجاد بکنیم ثقل آن باید ایجاد بهبود در سیاست خارجی باشد.»
این استاد دانشگاه با اشاره به این که «اقتصاد ایران دارای یک سری مشکلات ساختاری و تاریخی است که حل آن ها از طریق ارتباطات جهانی میسر خواهد بود» نحوه حل آن ایجاد شفافیت دانست و گفت: «برای مثال فساد مالی در اقتصاد ایران بوده و هست وتنها با شفافیت قابل حل خواهد بود. یعنی اگر ما با در ارتباط با دنیا با ایجاد شفافیت در حوزه های بانکی، حسابداری، صنعتی و سرمایه گذاری کار کنیم، این موضوع به طور خودبه خودی سیستم اقتصادی ما را شفاف و رقابت پذیر می کند. این یک پروسه است. مادامی که در حوزه اقتصادی با اقتصاد دنیا کار نکنیم، کار در یک دایره بسته داخلی نیازی به شفافیت ندارد.»
او سپس با اشاره به روایتی یکی از استادان ویتنامی در باره نحوه عضویت این کشور در سازمان تجارت جهانی گفت: « وقتی قرار شد ویتنام را به عضویت سازمان تجارت جهانی بپذیرند، ۱۵۰۰ سوال جلوی مسئولان ویتنامی گذاشتند که از این تعداد ۱۰۰۰ سوال، مربوط به شفافیت اقتصادی در حوزه های مالیات، بانکداری، سیاست گذاری، قانون گذاری و… بود. ۱۱ سال به طول انجامید تا ویتنام بتواند ۱۵۰۰ مورد را در کشورش نهادینه بکند تا شرایط لازم را برای عضویت در سازمان تجارت جهانی به دست آورد.»
این استاد دانشگاه با اشاره به روش های توسعه در جهان جدید گفت: « ویتنام، کمونیستی، امارات پادشاهی، اندونزی نیمه دمکراتیک و سنگاپور اقتدارگرا است. اما همه دارند پیشرفت می کنند. این موضوع از نظر علمی یک نکته را دارد نشان می دهد که رشد و توسعه اقتصادی خیلی ارتباطی با ماهیت یک نظام سیاسی ندارد. ماهیت نظام سیاسی هرچه می تواند باشد، اما آنچه مهم است، تصمیم گیری های نخبگان یک کشور به ویژه در درون حاکمیت است. که آیا در راستای ثروت یابی آن کشور حرکت می کنند یا خیر. حال اگر در یک کشور انتخابات باشد چه بهتر و به ویژه اگر انتخابات معنادار باشد، دیگر خیلی بهتر است.»
او در ادامه تاکید کرد که «روش کوتاه مدت برون رفت از وضعیت موجود بی تردید ایجاد ارتباطات جهانی و ایجاد شفافیت اقتصادی در کشور است. به میزانی که یک کشور در اقتصاد شفاف تر باشد راحت تر رشد می کند دنیا او را بیشتر می پذیرد، و در این شرایط سیاست هم باید با گذشت زمان باید شفاف بشود. اگر نشود رشد و توسعه اقتصادی متوقف می شود.»
متن کامل گفت و گو با محمود سریع القلم به زودی منتشر می شود.
۲۱۶۲۱۶
