مهسا مژدهی: اروپا خود را در آستانه جنگی تازه می‌بیند. جنگی که به دلیل ریشه‌های قومیتی‌اش می‌تواند یک بار دیگر این قاره را با بحرانی ترسناک روبه رو کند. رهبران اروپایی مدام در مورد خطرناک شدن وضعیت حرف می‌زنند و هشدار می‌دهند که بالکان می‌تواند آبستن حوادث تلخی باشد. نماینده اتحادیه اروپا اعلام کرده امکان ادامه عادی سازی روابط بین صربستان و کوزوو در حال حاضر وجود ندارد. ترکیه اعلام کرده که می‌خواهد بین صرب‌ها و کوزوو میانجی‌گری کند.
درگیری‌ها از کجا شروع شد؟
ریشه درگیری‌های کوزوو که امروز این کشور را به خود مشغول کرده، در درگیری‌های دهه ۹۰ و اختلافات اساسی بین صرب‌ها و مسلمانان و آلبانیایی تبارها قرار دارد. به نوشته نیویورک تایمز درگیری‌های روزهای اخیر از زمانی آغاز شد که دولت کوزوو، که در دست آلبانیایی‌تبارها است، نیروهای امنیتی مسلح خود را در چندین شهر مستقر کرد تا شهرداران آلبانیایی‌تبار که در انتخابات محلی ماه پیش پیروز شده بودند را به کار منصوب کند.
بیشتر بخوانید:
ترکیه کماندو به کوزوو اعزام می‌کند
کنایه صربستان به رهبر کوزوو: می‌خواهد مثل زلنسکی شود
مشارکت در این انتخابات تنها ۳.۴۷ درصد بود و صربستانی ها اعلام کرده بودند که زیر دست شهرداری آلبانیایی تبار که نماینده منافع آنها نیست، کار نکرده و رای هم نخواهند داد.
حضور آنها در شهرداری‌ها صرب‌ها را جری‌تر کرد. صرب‌تبارها عمدتاً این انتخابات را تحریم کرده بودند. کوزوو از سال ۲۰۰۸ استقلال خود را اعلام کرده اما کشورهایی مانند صربستان و روسیه این استقلال را به رسمیت نشناخته اند.درگیری‌های خشونت‌آمیز اخیر بین پلیس کوزوو و نیروهای موسوم به «صلح‌بانان ناتو» که مأموریت آنها حفاظت از صرب‌های مناطق شمالی کوزوو است، به زخمی شدن تعدادی از صلح‌بانان منجر شده.
صرب ها که حمایت ضمنی روسیه را هم در پشت سر خود دارند، در مقابل هر گونه ادغام با دیگر ساکنان کوزوو مقاومت به خرج می دهند. در مقابل دولت کوزووو به دلیل نحوه برخورد با اعتراضات نسبتا صلح‌آمیز صرب‌ها مورد انتقاد همه طرفه قرار گرفته و حتی حامیان این کشور هم شروع به سرزنش آن کرده‌اند و معتقدند دولت به آتش تنش‌ها در شمال کشور هیزم ریخته است. از میان جمعیت یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفری کوزوو، ۱۰۰ هزار نفر صرب تبار هستند که به دلیل اقلیت بودن موقعیت آنها در خطر قرار دارد.
در جریان درگیری‌ها، ۱۹ سرباز مجارستانی و ۱۱ سرباز ایتالیایی با جراحاتی آسیب دیدند. همچنین سه سرباز مجارستانی با سلاح گرم مجروح شدند. این نیروها به عنوان حافظان صلح در شمال کوزوو حضور داشته‌اند. ووچیچ رئیس جمهوری صربستان نیز اعلام کرد که دست کم ۵۲ نفر از معترضان صرب‌تبار زخمی شدند که حال سه تن از آنها وخیم است.
عکس‌العمل‌ها چیست؟
آلبین کورتی نخست وزیر کوزوو، صربستان را به تحریک به ناآرامی متهم کرد. در این اتهام آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا هم با او همراه بود و الکساندر ووچیچ رئیس جمهوری صربستان امکان اعزام نیرو به کوزوو برای حمایت از اقلیت صرب را مطرح کرد.پوتین از غرب به دلیل استانداردهای دوگانه انتقاد کرده است. او مساله کوزوو را – که اکثر کشورهای غربی استقلال آن به رسمیت شناخته شده اند – با دو منطقه در شرق اوکراین که از سال ۲۰۱۴ توسط جدایی طلبان مورد حمایت روسیه کنترل می شود، مقایسه کرده است.
سفیر روسیه در صربستان نیز روز شنبه هشدار داد که تنش اخیر در کوزوو خطرناک است و می‌تواند به جنگی خونین تبدیل شود. این ناآرامی‌ها می‌تواند منجر به گسترش تنش در کل منطقه بالکان یا حداقل بخشی از آن شود. وی افزود: اتحادیه اروپا و کل غرب همواره رویکردی یک جانبه برای حل مشکلات دارند.
ترکیه خود را در نقش یک میانجی می‌بیند. اما حالا وزارت دفاع این کشور اعلام کرده در پاسخ به درخواست ناتو، شماری از نیروهای نظامی خود را به کوزوو اعزام می‌کند. در بیانیه وزارت دفاع ترکیه از طرفین بحران کوزوو خواسته شد تا با خویشتن‌داری و گفت‌وگوی سازنده برای حل بحران تلاش کنند. بحرانی که به گفته ترکیه می‌تواند به امنیت و ثبات منطقه آسیب برساند.
دریاسالار استوارت بی. مونش فرمانده نیروی دریایی آمریکایی در اروپا و آفریقا و فرمانده نیروهای مشترک ناتو در ناپل در بیانیه‌ای، استقرار نیروهای بیشتر ناتو در کوزوو را اقدامی احتیاطی خواند تا از اینکه نیروهای بین‌المللی قابلیت های لازم برای حفظ امنیت مطابق با دستور شورای امنیت سازمان ملل را دارند، اطمینان حاصل شود.
امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه و اولاف شولتس صدراعظم آلمان در واکنش به تنش و درگیری‌های چند روزه در شمال کوزوو، رای‌گیری مجدد در شهرهایی را خواستار شده‌اند.
به‌نظر می‌رسد که شرایط بالکان و به ویژه کوزوو مانند یک جعبه باروت است. درگیری‌های بین طرف‌های گوناگون در این منطقه سابقه ۱۰۰ ساله دارد و تنها در دوره‌های کوتاهی اوضاع ارام گرفته است. این سابقه تاریخی سیاستمداران اروپایی را نگران کرده. از طرف دیگر برخی کارشناسان نگرانند تا روسیه و چین در حمایت از صرب ها اوضاع را تبدیل به یک معمای لاینحل کنند تا پوششی بر وضعیت جنگ اوکراین باشد.
۳۱۱۳۱۲
