حسام‌الدین اسلاملو: نبود آب در هیرمند صرفا یک مشکلی داخلی برای استان سیستان و بلوچستان نیست. بی‌توجهی به آبگیری هیرمند در سالیان گذشته موجب بروز تنش‌های آبی در استان سیستان و بلوچستان شده است. موضوعی که تبعات اجتماعی و سیاسی فراوان آن از فقر تا احتمال درگیری و بروز ناامنی و حتی مهاجرت به دیگر نقاط کشور می‌تواند برای کل ایران مشکل بتراشد. در سفر اخیر رییس جمهور به این استان مطالبه حقابه هیرمند از افغانستان توسط ابراهیم رییسی مطرح شد و رییس دولت مشخصا عمل به تعهدات را از طالبان خواست. معین‌الدین سعیدی نماینده چابهار در مجلس شورای اسلامی در باره حقابه هیرمند به «سیمای وطن» می‌گوید: «مشکل این است که اساسا این موضوع جز اولویت‌های اصلی دستگاه دیپلماسی ما نیست. دیپلماسی آب ما دیپلماسی فعالی نیست. سه رکن اصلی آن وزارت امور خارجه، وزارت نیرو و سازمان حفاظت از محیط زیست، عزم چندانی برای ایفای حقوق کشور ما نداشتند و ندارند.»
او ضمن این‌که از رییس جمهور و دولت بابت سفرشان به استان و آشنایی از نزدیک با مشکلات و پی‌گیری مسائل قدردانی می‌کند اما در عین حال می‌گوید: «نکته‌ای که آن روز آقای رییس جمهور بی‌پرده گفتند همین نیاز به اولتیماتوم بود اما مطلقا کفایت نمی‌کند. دستگاه دیپلماسی ما ضعیف عمل کرده. دستگاه دیپلماسی ما چرا دنبال این نبوده که معاهده سال ۱۳۵۱ بین دولتین ایران و افغانستان اجرایی بشود؟»
سعیدی در ادامه انتقادها و پیشنهادهای خود برای احقاق حق مردم استان سیستان و بلوچستان پیرامون لزوم اخذ حقابه هیرمند، می‌گوید: «فراتر از دولت این موضوع باید در دستور کار شورای عالی امنیت ملی هم قرار بگیرد و همه ظرفیت‌های لازم به‌کار گرفته بشود. همه گزینه‌ها، تاکید می‌کنم واقعا همه گزینه‌ها روی میز باشد و اگر طالبان که تا این لحظه قائل به هیچ کدام از اصول حقوق بین‌المللی نبوده، در واقعیت و عرصه عمل اگر حقابه هیرمند را ندهد، ایران از همه‌ی ظرفیت‌های قانونی استفاده بکند و اگر واقعا طرف افغانی به تعهدات خودش عمل نکند، برای سدی که مانع رسیدن آب به استان ما می‌شود حتی به گزینه‌های سخت افزاری هم می‌توان فکر کرد.»
از او می‌پرسم آیا تنش مرزی بر سر حقابه بر انبوه مشکلات آن استان و کشور باری اضافه نمی‌کند و تبعات آن خطرناک نیست؟ سعیدی به بی‌آبی‌ای که دامن همه‌ی این استان در جنوب شرقی ایران را گرفته اشاره می‌کند: «بالاتر از سیاهی رنگی نیست. در واقع فقط موضوع این نیست. ما الآن سفارت افغانستان را تحویل گروه طالبان دادیم. وقتی این اتفاق می‌افتاد چرا همان موقع فشار نیاوردیم و تعهد جدی نگرفتیم که حقابه هیرمند داده بشود؟»
این نماینده مجلس هرچند موضع اخیر رییس جمهور را به جا می‌داند، اما از ناراحتی مردم استان نیز نسبت به واکنش‌های بی‌ادبانه طالبان و مقامات افغان درباره حقابه هیرمند روایت می‌کند که بلافاصله پس از موضعگیری رییس جمهور رخ داده است.
سعیدی از تبعات اجتماعی نبود آب هیرمند برای استان سیستان و بلوچستان می‌گوید: «چون منبع تامین جایگزین برای آب مطمئن هنوز تعریف نشده به‌طور قطع مهاجرت‌های استان بیشتر صورت خواهد گرفت. تبعات اجتماعی زیادی دارد. این تبعات اجتماعی دامنگیر کل کشور می‌شود و فقط خاص استان نمی‌ماند.»
اما این‌که چرا با این وجود مسئولان اهمیت نمی‌دهند، نماینده چابهار معتقد است: «البته موضع رییس جمهور در سفر محکم و در چهارچوب اصل عزت، حکمت و مصلحت بود. در دولت‌های مختلف ایفای حقوق حقه ایران در حوزه آبریز هیرمند جز و اولویت‌های دستگاه دیپلماسی نبوده. الآن با فشار مجلس به دولت، احتمال این‌که طرح استیضاح وزیر امور خارجه را کلید بزنیم، وجود دارد.»
وی درمورد این‌که طرح استیضاح حسین امیرعبداللهیان در مجلس چقدر جدی است، پاسخ می‌دهد: «با توجه به نگاه ویژه‌ای که جناب رییس جمهور دارد و با موضعگیری قابل دفاع ایشان در قبال گروه طالبان من امیدوارم تغییراتی در دستگاه دیپلماسی برای احقاق حقوق حقه مردم استان سیستان و بلوچستان برای گرفتن حقابه هیرمند اتفاق بیفتد. اگر احساس بکنیم که این روندی که آغاز شده در روزهای اخیر موجب بشود که حقوق ما گرفته بشود، قطعا استیضاحی در کار نخواهد بود. وگرنه در صورت انفعال وزارت امور خارجه بنده و برخی نمایندگان دیگر جز موافقان استیضاح وزیر خواهیم بود و طرح استیضاح او را کلید می‌زنیم و این بستگی به نوع فعالیت دستگاه دیپلماسی ما برای گرفتن حقابه هیرمند در روزهای پیش رو دارد.»
سعیدی در پایان پیرامون نصب آب‌شیرین‌کن و انتقال آب دریای مکران(عمان) به کل شهرهای بی‌آب استان سیستان و بلوچستان به‌عنوان گزینه‌ی احتمالی موازی برای رفع مشکل تنش آبی این استان نیز توضیح می‌دهد: «لوله گذاری شروع شده برای انتقال آب از دریا به شرق کشور اما نیازمند تغذیه مالی بسیار بیشتری است. این پروژه توسط شرکت‌های خصوصی که تامین کنندگان مالی هستند در حال انجام است اما می‌طلبد دولت هم در این ماجرا حمایت مالی بیشتری داشته باشد.»
وی تاکید دارد که در این پروژه‌ی آبرسانی شهرهای نوار ساحلی این استان در اولویت آبرسانی قرار دارند چون تنش آبی در جنوب استان بیشتر است.
بیشتر بخوانید:
۲۱۶۲۱۶
