مهسا مژدهی: سودان درگیر جنگی تازه شده و برخی از شهروندان آن چاره‌ای ندیده‌اند جز اینکه کشور را حداقل تا زمانی که جانشان در خطر نباشد ترک کنند. برق و اینترنت به ندرت کار می‌کند و فروشگاه‌ها در حال خالی شدن از موادغذایی هستند. ارتش و نیروی پشتیبان سریع دو نیروی نظامی حاضر در سودان در بیش از دو هفته گذشته شرایط کشور را با بحران رو به رو کرده‌اند. صدها غیر نظامی تاکنون جان خود را از دست داده‌اند. چهار سال قبل زمانی که انقلاب در این کشور با پیشقدم شدن زنان آغاز شد و عمر البشیر به زندان افتاد؛ انتظار نمی‌رفت که به این زودی وضع به جایی برسد که مراکز درمانی، فرودگاه و تلویزیون از حملات مردان مسلح در امان نباشند.
در سیمای وطن با جعفر قنادباشی کارشناس مسائل آفریقا به گفتگو نشستیم:
چرا چهار سال بعد از انقلاب در سودان، اوضاع در سودان بار دیگر بحرانی شد؟
دلیل این جنگ قدرت‌طلبی دو ژنرالی است که در دو گروه نظامی در سودان فرماندهی را برعهده دارند و در واقع هر دو علاقه مند نیستند که قدرتشان را به گروه انتقالی و دولت غیرنظامی واگذار کنند. شروع این درگیری ها مربوط به زمانی است که ارتش از نیروی واکنش سریع می‌خواهد که در ارتش ادغام شوند و آنها مخالف بودند و از همانجا حملات شروع شد. پشت صحنه این درگیری ها فعلا هیچ خواست تجزیه طلبانه یا خواست خارجی برای افزایش درگیری‌ها وجود ندارد. نشانه روشنی که درگیری بر سر قدرت اصلی است اینکه درگیری ها بر سر حساس ترین و حیاتی‌ترین مراکز حکومتی و سیاسی است. درگیری های این دو گروه بر سر تلویزیون و کاخ ریاست جمهوری و فرودگاه خارطوم است. اینها نشان می‌دهد که بحث بر سر تجزیه طلبی نیست. دو ژنرال خواستار این هستند که امور را به تنهایی در دست بگیرند.
بیشتر بخوانید:
سناریوهای بحران سودان؛ پیروزی یک ژنرال یا جنگ طولانی‌مدت؟
چرا جنگ داخلی سودان مهم است؟
غربی ها نگران روی کار آمدن دولت اسلامگرا در سودان هستند؟
به هر حال این جنگ می‌تواند در آفریقا تاثیراتی داشته باشد. شما این تاثیرات را چطور می‌بینید؟
چینی ها در افریقا در حوزه اقتصادی کار می‌کنند و کار نظامی نمی کنند. روس ها هم در شرایطی نیستند که حوزه تحرکات محدودی که در آفریقا دارند را به سودان گسترش بدهند. آمریکایی ها گروه واگنر را درگیر با سوان می‌دانند که واقعیت ندارد. قدرت های دیگر هم در حال حاضر به دلیل اینکه سودان درآمد قابل ملاحظه‌ای ندارد خواستار درگیر شدن بر سر آن نیستند. اگر سودان کشوری مانند لیبی و نفت خیز بود یا طلا خیز مانند آفریقای جنوبی بود، طبیعتا جنگ جدی تر می‌شد. معادن طلایی در سودان هست که تعداد آنها کم است و قابل درگیری نیست. سودان کشوری است بسیار پهناور که ساحل بزرگی ندارد و یک میلیون و ۸۸۰ کیلومتر مربع وسعت دارد و دومین کشور آفریقا از نظر وسعت است. بعد از جدایی بخش جنوبی، سودان کشور خشک و لم‌یزرعی شده و لذا هیچ قدرتی علاقه مند نیست و تمایلی برای هزینه کردن نیرو و پول برای اینکه در سودان کاری کند ندارد. در مجموع انگلستان همچون گذشته خواستار این است که سودان مجددا تبدیل به یک منبع الهام بخش ضد استعماری نشود. این یک خط مشی کلی است که آمریکایی ها هم دنبال می‌کنند. کوشش غربی ها و اسراییل و برخی کشورهای خاورمیانه این است که از روی کار آمدن دولتی مبتنی بر فرهنگ اسلامی جلوگیری کند.
مساله مهاجرت سودانی ها کشورهای اطراف را دچار نگرانی کرده. آیا این جنگ می‌تواند موج جدید مهاجرت را در آفریقا و بیرون از آن راه بیندازد؟
این مساله مهاجرت بیش از اندازه بزرگ شده است. درگیری های اصلی در پایتخت است و این کشور وسعت بسیاری دارد. برخی از اهالی پایتخت سودان را به سمت کشورهای اطراف ترک می‌کنند. هیچ کدام از همسایه های سودان وضع بهتری از این کشور ندارند. در لیبی شرایط برای مهاجرت مناسب نیست. اتیوپی و مصر هم جای خوبی برای زندگی نیست و جای جذابی برای مهاجرت وجود ندارد. ممکن است اهالی به خاطر نکرانی از درگیری ها از سودان خارج شوند اما این باعث حجم بزرگی از مهاجرت نمی‌شود. مراکز نظامی در سودان درگیر هستند و در پایتخت مقداری کمبود مواد غذایی وجود دارد. اما جذابیتی در بیرون از سودان هم برای مهاجرت وجود ندارد. بنزین و سوخت هم در سودان نیست و مردم نمی‌توانند به غیر از فرودگاه از طریق دیگری به سمت مرزها بروند.
آیا می‌توان این جنگ در سودان را ادامه جنگ در یمن دانست؟
به نوعی این طور است. هر دو ژنرال، در زمان عمر البشیر نیروهایی را برای سرکوب در یمن فرستادند. این نیروها حالا از جنگ یمن برگشته‌اند و اینبار در داخل کشور به درگیری با هم مشغول شده‌اند. اینکه تطابق با جنگ یمن وجود داشته باشد اینطور نیست. اینجا جنگ بین دو گروهی است که هر دو در یمن مشغول بودند و حالا با هم در حال جنگ هستند. شاید اشتراکشان این باشد که مردم سودان آب ندارند و بیمارستان‌ها تعطیل شده‌اند و در یمن هم اوضاع همین است و هر دو طرف متاثر از درگیری هستند و این مشکلات یقه مردم عادی را می‌گیرد.
۳۱۱۳۱۲
