گروه سیاسی: در روزهای گذشته و همزمان با سفر ابراهیم رئیسی به چین، ادعاهایی درباره تیرگی روابط ایران-چین در دولت یازدهم و دوازدهم مطرح می شود. ادعاهایی از نحوه استقبال دولت حسن روحانی از «شی جین پینگ» و شرایط پذیرایی از او، که به گفته این رسانه ها، نارضایتی طرف چینی را به دنبال داشت و عامل رویگردانی از ایران بود که ۷ سال بعد، در بیانیه مشترک سران چین و شورای همکاری خلیج فارس درباره جزایر سه‌گانه ایرانی پس از سفر او به ریاض آشکار شد.
اتهام بی توجهی به سفر شی جین پینگ رئیس جمهوری چین به تهران در ماه های ابتدایی امضای برجام از جمله مواردی بود که در برخی روزنامه ها مطرح شد. آن زمان نیز ادعا شده بود که رئیس جمهور چین، بعد از دیدار با ظریف و اقامت در اتاق هتلی که از داشتن توالت نیز بی‌بهره بود و او را ناگزیر به استفاده از سرویس بهداشتی عمومی هتل می‌کرد، سفر ۳ روزه خود را به ۲ روز کاهش داد و احتمالا با دلخوری تهران را ترک کرد. دلخوری‌ای که چه‌بسا یکی از مهم‌ترین دلایل برای گردش روابط منطقه‌ای چین به سمت عربستان باشد.
ماجرای توالت رفتن رئیس جمهور چین
در زمره منتقدان، روزنامه فرهیختگان قرار دارد که با نگارش داستانی جعلی، توصیفی خیال انگیز از رابطه چین و ایران در دولت روحانی را به قلم طبع درآورد:
«در ماه های ابتدایی امضای برجام، روحانی که روی مراودات اقتصادی با غرب بیش از اندازه حساب باز کرده بود حتی حاضر نشد پس از ورود شی جین پینگ به تهران به استقبال وی برود. نهایتا رئیس جمهور چین نیز بعد از دیدار با ظریف و اقامت در اتاق هتلی که از داشتن سرویس بهداشتی مناسب نیز بی بهره بود و او را ناگزیر به استفاده از سرویس بهداشتی عمومی هتل می نمود، سفر ۳ روزه خود را به ۲ روز کاهش داد و احتمالا با دلخوری تهران را ترک کرد. دلخوری ای که چه بسا یکی از مهم ترین دلایل برای گردش روابط منطقه ای چین به سمت عربستان باشد.»
این ادعای جعلی در آن روزها، از سوی بهمن حسین‌پور، معاون وقت مراسم و تشریفات دفتر رئیس‌جمهور و گروه بررسی سفر آن موقع «شی جین پینگ» به تهران، مطرح و رد شد. حسین پور گفته بود «پیش از انجام سفر رئیس‌جمهور چین، همچون دیگر سفرهای رسمی در این سطح، هیات مقدماتی ۱۵ تا ۲۰ نفره چینی به ریاست همتای او به تهران آمد و تمام ملاحظات و تشریفات سفر از اقامت تا پذیرایی در آن بررسی و توافق شد؛ حتی هتل محل اقامت شی جین پینگ نیز توسط هیات چینی انتخاب شد.»
معاون وقت مراسم و تشریفات دفتر رئیس‌جمهور گفته بود: «در جریان اقامت هیچ مشکلی پیش نیامد و ادعاها درباره استفاده رئیس‌جمهور چین از سرویس بهداشتی عمومی هتل به دلیل نامناسب بودن سرویس بهداشتی اتاق هتل نیز نادرست است؛ چراکه اصول امنیتی و سختگیری تیم‌های حفاظتی هم چنین اجازه‌ای نمی‌دهد که مهمانی در سطح سران کشورها از سرویس بهداشتی عمومی یک هتل استفاده کند.»
چرا روحانی به استقبال در فرودگاه نرفت؟
حسین پور با تاکید بر اینکه پروتکل استقبال از رئیس‌جمهور چین در فرودگاه نیز همانند سفرهای دیگر سران به تهران بود گفت: «از دوره‌های قبل ریاست‌جمهوری، استقبال رئیس‌جمهور از همتای خود در فرودگاه منتفی شده بود که مطابق آن یکی از وزرا به استقبال مهمان می‌رود و هیات چینی پیش از انجام این سفر از آن مطلع بود. اصولا قوانین مراسم و تشریفات مدون و غیرقابل تغییر است، بنابراین با تغییر رؤسای‌جمهور اصول تشریفات قابل تغییر نیست و از قبل هم به کشورهای مهمان اطلاع داده می‌شود.»
چرا سفر رئیس جمهور چین به ایران دو روز بود؟
حسین پور با اشاره به اینکه برنامه سفر رئیس‌جمهور چین طبق برنامه زمانی اعلام شده انجام شد و به پایان رسید گفت: «طبق برنامه اعلام‌شده توسط سخنگوی وزارت امور خارجه چین، سفر شی جین پینگ روز سه‌شنبه ۱۹ ژانویه ۲۰۱۶ آغاز شد و پس از دیدار رسمی از عربستان سعودی و مصر، در پایان سفر ۵ روزه منطقه‌ای خود راهی ایران شد و مطابق زمان‌بندی تعیین‌شده از تهران به پکن بازگشت.»
دستاورد سفر رئیس جمهور چین به ایران چه بود؟
اتهام زنی ها و سرزنش ها علیه دولت قبل در حالی ادامه دارد و به موضوع روابط ایران و چین رسیده است که به گفته حسین پوردستاورد مهم سفر سال ۹۴ پینگ، امضای ۱۷ سند همکاری میان تهران – پکن و تبادل‌نظر درباره سند جامع همکاری‌های ۲۵ ساله بود. بلافاصله پس از آن، وانگ ئی، وزیر امور خارجه چین، سفر رئیس‌جمهور کشورش به ایران را مفید ارزیابی کرد و گفت که این سفر به تقویت روابط دوجانبه بسیار کمک کرده است و خبرگزاری رسمی چین (شینهوا) با پایان سفر، آن را گامی به جلو در مسیر دوستی ۲۰۰۰ ساله ایران و چین عنوان کرد.
چرایی عدم عمل به وعده ها از سوی چینی ها
مرور وقایع سال ۱۳۹۴ نشان می دهد، موافقتنامه ۲۵ ساله ایران و چین زمانی منعقد شد که موانع اصلی در سیاست خارجی ایران برای ارتباط تجاری با کشورها به واسطه برجام و رفع تحریم ها برداشته شد. دقیقا پنج ماه بعد از برجام، رئیس جمهور چین به ایران سفر کرد و با دورنمای زمینه سازی ایران برای ورود چینی ها به ایران به منظور سرمایه گذاری های بلند مدت، قرارداد۲۵ ساله ایران با چین بسته شد. اما در سال۱۳۹۸ که ترامپ از برجام خارج شد، شرکت های چینی نیز به دلیل نگرانی از تحریم های امریکا، به تعهدات خود در برابر ایران عمل نکرده و حتی حساب های ذخیره ارزی ایران در چین نیز بلوکه شد. از آن سال تا به امروز، کانال مبادله ایران و چین محدود به نفت و فراورده های نفتی شده است و علیرغم امضای سندهای همکاری مشترک با ایران، به دلیل ماهیت هوشمند تحریم های امریکا علیه هر شرکتی که با ایران مبادله انجام می دهد، رابطه تجاری ایران و چین، محدود به فروش نفت و تهاتر آن با کالاهای مورد نیاز ایران شده است.
موضوعی که در سفر ابراهیم رئیسی به چین نیز بر آن تاکید شده و دولت سیزدهم نتوانسته بیشتر از قراردادی که دولت روحانی با چینی ها بعد از برجام منعقد کرد، امتیازی کسب کند.
بیشتربخوانید
۲۱۶۲۱۳
